समाचार सारांश
- तनाव उत्कर्षमा: इरानले कतारको अल-उदीद एयरबेसमा ६ वटा मिसाइल प्रहार गर्यो, जुन मध्यपूर्वको सबैभन्दा ठूलो अमेरिकी सैन्य अड्डा हो ।
- अमेरिकी जवाफ: अमेरिकाले इरानका महत्वपूर्ण आणविक केन्द्रहरूमा हमला सुरु गर्यो ।
- ट्रम्पको घोषणा: अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले इरान-इजरायलबीच युद्धविरामको घोषणा गरे ।
- मध्यस्थकर्ता कतार: कतारका प्रधानमन्त्रीले दुवै पक्षलाई युद्धविराममा सहमत गराउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको बताइएको छ ।
- अस्पष्टता कायम: यद्यपि, ट्रम्पको घोषणाबारे इरान वा इजरायलबाट आधिकारिक प्रतिक्रिया आइसकेको छैन, जसले यसको दीर्घकालीन सफलतामाथि प्रश्नचिन्ह खडा गरेको छ ।
१० असार, काठमाडौं । मध्यपूर्वको आकाशमा भू-राजनीतिक तनावको कालो बादल मडारिरहेका बेला एउटा अप्रत्याशित घोषणाले विश्वलाई नै चकित पारेको छ। अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले इरान र इजरायलबीच पूर्ण युद्धविरामको सहमति जुटेको दाबी गरेसँगै मध्यपूर्वको पछिल्लो विस्तारित सशस्त्र संघर्ष तत्कालका लागि अन्त्य हुने संकेत देखिएको छ।
यो घटनाक्रम इरानले सोमबार कतारको दोहामा रहेको अमेरिकी एयरबेसमा मिसाइल आक्रमण गरेपछि उत्कर्षमा पुगेको थियो, जसलाई अमेरिकाले इरानको आणविक केन्द्रमा हमला गरेर जवाफ फर्काएको थियो।
कसरी भयो यो सम्भव ?
ट्रम्पको घोषणापछि पनि इजरायल वा इरानबाट आधिकारिक प्रतिक्रिया नआए पनि रोयटर्सले कतारका प्रधानमन्त्री शेख मोहम्मद बिन अब्दुर्रहमान अल थानीले युद्धविराम प्रस्तावमा तेहरानको सहमति पक्का गरेको उल्लेख गरेको छ।
यो सफलता कतारको कूटनीतिक सक्रियताको परिणाम हो, जहाँ अमेरिकी राष्ट्रपतिले कतारका अमीरलाई इजरायलको सहमतिको जानकारी गराउँदै इरानलाई पनि मनाउन दोहाको सहयोग मागेका थिए।
इरानी हमलाको निहितार्थ :
इरानले आफ्ना परमाणु ठेगानाहरूमा गरिएका अमेरिकी आक्रमणको बदला लिन कतारको अल-उदीद सैन्य केन्द्रलाई निशाना बनाएको थियो।
मध्यपूर्वको सबैभन्दा ठूलो अमेरिकी सैन्य अड्डा मानिने अल-उदीदमा ८ हजार देखि १० हजार अमेरिकी सैनिक तैनाथ छन् र यो अमेरिकी सेनाको सेन्ट्रल कमान्ड अन्तर्गतको हवाई अभियानहरूको मुख्यालय पनि हो।
यद्यपि कतारले सबै मिसाइल आक्रमणलाई विफल पारेको दाबी गरे पनि, यस आक्रमणले विश्वका धेरै देशका हवाई उडानहरू प्रभावित पारेको थियो र क्षेत्रीय तनावलाई थप चर्काएको थियो।
इरानले कतारलाई मित्र राष्ट्र भन्दै आफ्नो हमला सीधै अमेरिकालाई जवाफ भएको स्पष्ट पारेको छ।
विश्वको प्रतिक्रिया र ट्रम्पको रणनीति :
यस द्वन्द्वले विश्वका शक्ति राष्ट्रहरूबीच तीव्र ध्रुवीकरण ल्याएको थियो । चीन र रुस दुवैले हिंसात्मक तनाव रोक्न र कूटनीतिक प्रयासमा फर्कन आह्वान गरेका छन्। बेलायत र फ्रान्सले इजरायल र अमेरिकाको कदमबाट आफूलाई अलग राख्ने प्रयास गरे पनि इरानले उनीहरूलाई समेत चेतावनी दिएको छ।
बीबीसीको रिपोर्ट अनुसार, यदि ट्रम्पको युद्धविराम सफल भयो भने यसलाई ह्वाइट हाउसको सबैभन्दा महत्वपूर्ण वैदेशिक नीतिगत उपलब्धिको रूपमा दाबी गरिनेछ। यसले ट्रम्पलाई युक्रेन र गाजाका युद्ध अन्त्य गर्ने उनका अपूरा प्रतिज्ञाहरूको बीचमा एउटा ठोस प्रगतिको रूपमा प्रस्तुत गर्ने अवसर दिनेछ।
तर, इरान र इजरायलको मौनताले यस युद्धविरामको दीर्घकालीन प्रभावकारितामाथि प्रश्नचिन्ह खडा गरेको छ।
