३० भदौ, काठमाडौं । चर्चित दक्षिणपन्थी कार्यकर्ता चार्ली कर्कको हत्या भएको केही दिनपछि, अमेरिकी राजनीतिक र सामाजिक वृत्तमा गहिरो ध्रुवीकरणको संकेत देखिन थालेको छ। वर्षौंसम्म डेमोक्र्याटहरूद्वारा गरिएको भनिएको ‘क्यान्सिल कल्चर’को आलोचना गर्दै आएका रिपब्लिकन र दक्षिणपन्थी प्रभावशालीहरू अहिले त्यसै ढाँचाको प्रतिशोधमा उत्रिएका छन्।
कर्कको मृत्युपछि आलोचना गर्नेहरूलाई सामाजिक सञ्जालमार्फत बहिष्कार गर्ने, जागिरबाट हटाउने र सार्वजनिक रूपमा बदनाम गर्ने प्रयास तीव्र बनाइएको छ। टिभी विश्लेषकदेखि शिक्षक, सरकारी कर्मचारी, र एयरलाइन कर्मचारीसम्मलाई नोकरीबाट निकाल्ने दबाब बढिरहेको छ। अमेरिकन एअरलाइन्सका केही पाइलटहरूलाई ‘कर्कको हत्या उक्साएको’ आरोपमा ग्राउन्ड गरिएको दाबी पनि गरिएको छ।
डेमोक्र्याटहरूबाट ‘क्यान्सिल’ गरिँदै आएको गुनासो गर्दै आएका रूढीवादीहरू अहिले आफ्नै आलोचकहरूलाई दबाबमा पार्न त्यही रणनीति अपनाइरहेका छन्— सार्वजनिक अभिव्यक्तिमाथि निगरानी, जागिर गुमाउने माग, बहिष्कार र सामाजिक दबाब।
पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले कर्कलाई “स्वतन्त्र अभिव्यक्तिको योद्धा” भन्दै प्रशंसा गरे भने उनले कर्कको मृत्युमा संलग्न वा त्यसको समर्थन गर्नेहरूमाथि छानबिन हुन सक्ने संकेत पनि दिए। “धेरै डेमोक्र्याटहरू अहिले छानबिनको घेरामा छन्,” ट्रम्पले आइतबार पत्रकारहरूसँग भने।
रिपब्लिकन सिनेटर लिन्द्से ग्राहमले कर्कको हत्या ‘एक आन्दोलनमाथि गरिएको हिंसात्मक आक्रमण’ भन्दै घटनालाई गम्भीर राजनीतिक हमला बताएको छन्। अर्की रिपब्लिकन सिनेटर मार्सा ब्ल्याकबर्नले कर्कप्रति सहानुभूति नदेखाउने विश्वविद्यालय प्राध्यापकहरूको बर्खास्तीको माग गरिन्।
यता, केही उदारवादीहरू कर्कको मृत्युमा दुःख व्यक्त गर्नेहरूमाथि नै सामाजिक सञ्जालमा आक्रमण गरिरहेका छन्, जसले राष्ट्रिय सहिष्णुताको क्षमतामाथि गम्भीर प्रश्न उठाएको छ।
‘स्वतन्त्र अभिव्यक्तिको रक्षार्थ प्रतिशोध?’
व्यक्तिगत स्वतन्त्रता र अभिव्यक्ति अधिकारका लागि काम गर्ने एडम गोल्डस्टिनका अनुसार, “दशकौंदेखि देखिँदै आएको ‘क्यान्सिल कल्चर’ अहिले थप गम्भीर रूपमा देखा परेको छ। विरोधी स्वरलाई चुप लगाउने प्रवृत्ति दुवै धारमा बढ्दै गएको छ।”
युटाहका गभर्नर स्पेन्सर कोक्सले कर्कको हत्या राजनीतिक प्रेरणा आधारित हो वा होइन भन्ने अझै स्पष्ट नभएको बताए पनि हत्या आरोपित व्यक्ति डेमोक्र्याट भएको खुलेको छ। तर ती व्यक्ति सक्रिय राजनीतिक कार्यकर्ता भने थिएनन्।
ट्रम्प समर्थक कर्कले सन् २०२४ को चुनावमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको मानिएको थियो। उनको मृत्युपछि दक्षिणपन्थीहरू उदारवादी टिप्पणीलाई राजनीतिक विचार भन्दा हिंसा उक्साउने कार्यको रूपमा हेर्न थालेका छन्।
टेक कम्पनी र मिडियाप्रति आक्रोश
रिपब्लिकन नेताहरूले इन्टरनेट कम्पनी र परम्परागत मिडियालाई पनि दोष दिन थालेका छन्। गभर्नर कोक्सका अनुसार, “विश्वका ठूला टेक कम्पनीहरूले हाम्रो ध्यान कब्जा गरेर आक्रोशमा लत लगाइरहेका छन्।”
फक्स न्युजकी सिनेटर केटी ब्रिटले ट्रम्पलाई ‘फासिस्ट’ वा ‘हिटलरसँग तुलना गर्ने’ मिडिया पाहुनालाई आमन्त्रण गर्ने सञ्चार माध्यमहरूप्रति आक्रोश पोखिन्। उनले भनिन्, “घृणा र हिंसालाई उक्साउने अभिव्यक्तिहरू अब परिणामको भागीदार बन्नुपर्नेछ।”
