बैंक तथा वित्तीय संस्थाले दिने ऋणको ब्याजदर घट्दा सबैभन्दा बढी फाइदा जलविद्युत् कम्पनीहरूलाई भएको छ।
ठूलो लगानी आवश्यक पर्ने जलविद्युत् परियोजनाहरूले कम ब्याजदरमा ऋण पाउँदा उनीहरूको ऋणको लागत घटेको छ। यसले गर्दा अघिल्लो वर्ष घाटामा रहेका धेरै कम्पनीहरू नाफामा फर्किएका छन् ।
नेपाल राष्ट्र बैंकको तथ्याङ्क अनुसार, २०८१ असारमा ९ दशमलव ९३ प्रतिशत रहेको वाणिज्य बैंकहरूको औसत कर्जा ब्याजदर २०८२ असारमा घटेर ७ दशमलव ८५ प्रतिशत मा झरेको छ। यही कारण, नेप्सेमा सूचीकृत ८४ वटा जलविद्युत् कम्पनीहरूले गत आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा रु २ दशमलव १६ अर्बको खुद नाफा आर्जन गरेका छन् । अघिल्लो वर्ष उनीहरू रु २ दशमलव ३२ अर्ब घाटामा थिए । यसबाट बैंकको ब्याजदर घट्दा जलविद्युत् क्षेत्रको नाफामा कति ठूलो सुधार आयो भन्ने स्पष्ट हुन्छ।
यसबाहेक, उद्योग र लघुवित्त क्षेत्रले पनि कम ब्याजदरको फाइदा उठाएका छन्। कम ब्याजदरमा ऋण पाउँदा उनीहरूको सञ्चालन लागत घट्न गई नाफामा वृद्धि भएको छ।
बीमा क्षेत्रलाई घाटा
ब्याजदर घट्दा बीमा कम्पनीहरूलाई भने घाटा भएको छ। बीमा कम्पनीहरूले विभिन्न क्षेत्रमा लगानी गरी आर्जित प्रतिफलबाट नाफा कमाउने गर्छन्। ब्याजदर घट्दा उनीहरूको मुख्य लगानी क्षेत्र मानिने बैंकको मुद्दती निक्षेपमा पाइने ब्याज आम्दानीमा ठूलो गिरावट आएको छ।
बीमा कम्पनीहरूले ग्राहकबाट सङ्कलन गरेको बीमा शुल्कलाई मुद्दती निक्षेपमा राख्ने गर्छन्। जब ब्याजदर घट्छ, उनीहरूको लगानीबाट प्राप्त हुने प्रतिफल पनि घट्छ। यही कारण, बैंकको ब्याजदर घट्दा बीमा कम्पनीहरूको नाफामा नकारात्मक असर परेको हो ।
यसरी, ब्याजदरको घटबढले अर्थतन्त्रका विभिन्न क्षेत्रमा फरक–फरक किसिमको प्रभाव पार्ने गरेको देखिन्छ। यसले गर्दा लगानीकर्ताले पनि कुन क्षेत्रमा लगानी गर्ने भन्ने निर्णय गर्दा यी पक्षहरूलाई ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ।
