५ भदौ, वीरगञ्ज । मंकीपॉक्स एउटा भाइरल रोग हो जुन मंकीपॉक्स वायरस, ऑर्थोपॉक्सवायरस जीनसको एउटा प्रजाति हो। एमपॉक्स पहिले मन्कीपक्स भनेर चिनिन्थ्यो। यो भाइरस पहिलो पटक वैज्ञानिकहरूले सन् १९५८ मा बाँदरमा ‘पोक्सजस्तो’ रोगको प्रकोप देखा परेको थियो ।
एमपॉक्स कसरी फैलिन्छ?
एमपॉक्स एउटा भाइरल संक्रमण हो जुन मुख्यतया संक्रमित व्यक्ति वा जनावरको सम्पर्कबाट फैलिन्छ। एमपॉक्स संक्रमित छाला वा मुख वा जननांग जस्ता अन्य घावहरूसँग प्रत्यक्ष सम्पर्कबाट एउटा व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा फैलिन सक्छ। मध्य र पश्चिमी अफ्रिकामा धेरै जसो केसहरू संक्रमित जनावरहरूसँग सम्पर्क भएका व्यक्तिहरूमा देखिएका छन्। कपडा वा लिनेन, ट्याटु पसल, पार्लर वा अन्य सार्वजनिक स्थानमा प्रयोग हुने दूषित वस्तुको प्रयोगबाट पनि यो संक्रमण सर्ने विज्ञहरू बताउँछन्। संक्रमित जनावरको टोकाइ, खरोंच, खानेकुरा वा अन्य क्रियाकलापबाट पनि यो भाइरस जनावरबाट मानिसमा फैलिन सक्छ।
एमपॉक्सका लक्षणहरू के हुन्?
एमपोक्सबाट संक्रमित व्यक्तिहरूले अक्सर शरीरमा दागहरू विकास गर्छन् जुन हात, खुट्टा, छाती, अनुहार वा मुख, वा जननांग वरिपरि देखा पर्न सक्छ। यी पस्टुल्सले अन्ततः पस्टुल्स (पिपले भरिएको ठूला सेतो वा पहेँलो पस्टुल्स) र निको हुनुअघि स्क्याब बनाउँछ। यसका अन्य लक्षणहरूमा ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने र मांसपेशी दुख्ने पनि हुन्छ। भाइरससँग लड्ने प्रयास गर्दा लिम्फ नोडहरू पनि फुल्न सक्छन्, र दुर्लभ अवस्थामा, भाइरस घातक हुन सक्छ। यसबाट संक्रमित व्यक्तिले प्रारम्भिक लक्षणदेखि दाग नदेखिएसम्म र त्यसपछि निको नहुन्जेल धेरै मानिसहरूलाई सङ्क्रमण गर्न सक्छ।
लक्षणहरू कति लामो समयसम्म रहन्छ?
सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एन्ड प्रिभेन्सन (CDC) का अनुसार भाइरसको सम्पर्कमा आएको २१ दिन भित्र एमपॉक्स को लक्षण देखिन थाल्छ। एमपोक्सको सम्पर्कबाट लक्षणहरू देखिने समय ३ देखि १७ दिनसम्म हुन्छ। यस अवधिमा, व्यक्तिमा कुनै लक्षणहरू देखा पर्दैन। तर यो समय सकिएपछि भाइरसको प्रभाव देखिन थाल्छ।
एमपॉक्सको उपचार के हो?
एमपॉक्सको लागि अझै कुनै विशेष उपचार छैन। यद्यपि, विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) ले दुखाइ र ज्वरो जस्ता लक्षणहरूमा औषधि दिन सिफारिस गरेको छ। सीडीसी भन्छन् कि यदि बिरामीको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता राम्रो छ र छालाको रोग छैन भने, उसले कुनै उपचार नगरी पनि निको हुन सक्छ। उसलाई मात्रै हेरचाह चाहिन्छ।
