चीनमा विवाहको संकट: विदेशी दुलही खोज्दै, तस्करीमा फसेका एशियाली महिलाहरू

१३ जेठ,वीरगञ्ज ।चीनले हालै आफ्ना बंगलादेशमा रहेका नागरिकहरूलाई विदेशी दुलही खरिद नगर्न चेतावनी दिएको छ। लिङ्ग अनुपातमा देखिएको गम्भीर असन्तुलनका कारण देशभित्र महिलाको अभाव भइरहेका बेला धेरैजसो चिनियाँ पुरुषहरू विदेशी महिलाहरूको खोजीमा छन्। यसले छिमेकी र आर्थिक रूपमा कमजोर एशियाली मुलुकहरूमा महिला तस्करीको दर तीव्र रूपमा बढेको छ।

लिङ्ग अनुपातको असन्तुलन र विवाहको संकट

चीनमा लामो समयसम्म लागू गरिएको ‘एक सन्तान नीति’ (One Child Policy) को प्रभाव अहिले गहिरिँदै गएको छ। छोराको चाहनाका कारण छोरीहरू जन्मन नपाउँदै गर्भपतन गराइयो। सन् २००० मा प्रत्येक १०० छोरीमा १२१ छोराको अनुपात थियो। अहिले करिब ३० मिलियन चिनियाँ युवकहरू विवाह गर्न नसकेर ‘शेष पुरुष’(Shengnan) को ट्याग पाउँदैछन्।

विदेशी महिलाको खोजी र तस्करीको उकालो बाटो

स्थानीय रूपमा दुलही नपाएपछि धेरै चिनियाँ पुरुषहरू विदेशतर्फ मोडिएका छन्। यसको फाइदा उठाउँदै विभिन्न एजेन्सीहरू सक्रिय भएका छन् जसले भियतनाम, म्यान्मार, लाओस, कम्बोडिया, बंगलादेश, पाकिस्तान र नेपालका गरिब युवतीहरूलाई रोजगारी, विवाह वा राम्रो जीवनको सपना देखाउँदै चीन पुर्‍याउँछन्। तर वास्तविकतामा ती महिलाहरूलाई बेचिन्छ, थुन्छ र जबर्जस्ती विवाहमा बाँधिन्छ। सन् २०१९ मा मात्र चिनियाँ प्रहरीले संयुक्त अभियान चलाउँदै १,१०० जना महिलाहरूलाई उद्धार गरेको थियो, जसमा भियतनाम, लाओस, कम्बोडिया र म्यानमारबाट तस्करी गरिएका युवतीहरू थिए।

भोगाइको कथा: जब दुलही बनाइन्छ, तर विवाहको अधिकार हुँदैन

विदेशबाट ल्याइएका महिलाहरूको अवस्था दयनीय हुन्छ। धेरैजसो अवस्थामा उनीहरूलाई घरमै थुनेर राखिन्छ जबसम्म उनीहरूले बच्चा जन्माउँदैनन्। भाग्न सक्लान् भन्ने डरले उनीहरूलाई निरन्तर निगरानीमा राखिन्छ। बन्धनमा बाँधिएका ती महिलाहरूलाई विवाहको सम्मान, स्वतन्त्रता वा सामाजिक अधिकार दिइँदैन।

सरकारी सन्देश र चेतावनी: ‘विवाह होइन, तस्करी हो’

बंगलादेशमा रहेका चिनियाँ नागरिकलाई चिनियाँ दूतावासले चेतावनी दिँदै यस्तो विवाहबाट टाढा रहन सल्लाह दिएको छ। दूतावासले औपचारिक ‘एडभाइजरी’ जारी गर्दै ‘क्रस–बोर्डर विवाह’ संवेदनशील र जोखिमपूर्ण भएको बताएको छ। चिनियाँ कानुनअनुसार, विदेशी दुलही ल्याउन दुवै पक्षले नागरिक मामिला कार्यालयमा उपस्थित भई कानुनी सहमति जनाउन अनिवार्य छ।

समाधान के हो? मानव तस्करी रोक्ने साझा पहलको आवश्यकता

मानव तस्करी रोक्न चीन लगायत सबै प्रभावित देशहरूलाई मिलेर पहल गर्न आवश्यक छ। शिक्षा, आर्थिक सशक्तीकरण, कानुनी कडाई र सामाजिक सचेतना मात्रै यस्तो समस्याको दीर्घकालीन समाधान हुन सक्छ। चीनको जनसंख्या नीतिले ल्याएको सामाजिक असर अब छिमेकी देशहरूमा समेत नकारात्मक प्रभाव पार्दैछ। विवाहको नाममा भइरहेको तस्करीले हजारौं युवतीहरूको जीवन तहसनहस बनाइरहेको छ। यो केवल चिनियाँ समस्या मात्र नभई सम्पूर्ण क्षेत्रको साझा पीडा बनेको छ।