चिया र कफी: हड्डीको लागि कुन राम्रो ?

विश्वभरका धेरै मानिसहरू दिनको सुरुवात चिया वा कफीबाट गर्छन् । यी पेय पदार्थले ताजगी दिने मात्र होइन, काममा एकाग्रता र सक्रियता पनि बढाउँछन् । तर नियमित रूपमा पिइने यी पेय पदार्थहरूले हाम्रो हड्डीको स्वास्थ्यमा कस्तो प्रभाव पार्छन् भन्ने विषयमा सचेत हुनु आवश्यक छ ।

हालै अस्ट्रेलियाको फ्लिन्डर्स विश्वविद्यालयले गरेको अध्ययनले विशेषगरी वृद्ध महिलाहरूमा चिया र कफीको असरलाई तुलना गरेको छ । यस अध्ययनबाट प्राप्त नतिजाले दैनिक बानीमा सानो परिवर्तनले पनि दीर्घकालीन स्वास्थ्यमा ठूलो फरक पार्न सक्ने संकेत दिएको छ ।

१. चिया हड्डीका लागि अलि बढी लाभदायक

अध्ययन अनुसार नियमित रूपमा चिया पिउने महिलाहरूमा हिप र जाँघको हड्डीको खनिज घनत्व केही राम्रो देखिएको छ । चियामा पाइने क्याटेचिनजस्ता एन्टिअक्सिडेन्ट तत्वहरूले हड्डी बनाउने कोष (Bone-forming cells) लाई सक्रिय बनाउन सहयोग गर्न सक्छन् । यसले उमेर बढ्दै जाँदा हड्डी कमजोर हुने प्रक्रियालाई केही हदसम्म ढिलो गर्न मद्दत पुर्‍याउँछ ।

२. कफी पूर्ण रूपमा हानिकारक होइन

कफीलाई धेरैले हड्डीका लागि खराब मान्ने गर्छन् । तर अनुसन्धानले देखाएको छ कि दिनमा २–३ कप कफी पिउँदा हड्डीमा कुनै उल्लेखनीय नकारात्मक असर पर्दैन । समस्या तब सुरु हुन्छ, जब कफीको मात्रा अत्यधिक हुन्छ । दिनमा ५ कप वा सोभन्दा बढी कफी पिउने बानीले हड्डीको घनत्व घट्ने जोखिम बढ्न सक्छ ।

३. क्याफिनको मात्रा नियन्त्रण गर्नुहोस्

स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार वयस्क व्यक्तिले प्रतिदिन ४०० मिलिग्रामभन्दा बढी क्याफिन सेवन गर्नु हुँदैन । यो मात्रा करिब ३ कप कफी बराबर हुन्छ । चिया, कफी मात्र होइन, एनर्जी ड्रिंक, कोल्ड ड्रिंक र चकलेटमा पनि क्याफिन हुन्छ भन्ने कुरा ध्यानमा राख्नुपर्छ ।

४. हड्डी बलियो बनाउन पेय पदार्थ मात्र पर्याप्त छैन

हड्डीको स्वास्थ्य चिया वा कफीमा मात्र निर्भर हुँदैन । क्याल्सियम, भिटामिन डी, प्रोटिनयुक्त खाना, नियमित शारीरिक व्यायाम (हिँडडुल, योग, तौल उठाउने अभ्यास) र पर्याप्त घामले हड्डी मजबुत बनाउन ठूलो भूमिका खेल्छ । साथै, धूम्रपान र अत्यधिक मदिरा सेवनले हड्डी कमजोर बनाउने भएकाले यी बानीबाट टाढा रहनु जरुरी छ ।

५. उमेर बढ्दै जाँदा थप सतर्कता आवश्यक

उमेरसँगै हड्डी पातलो र कमजोर हुँदै जान्छ । विशेषगरी ५० वर्षपछि महिलाहरूमा ओस्टियोपोरोसिसको जोखिम बढी हुन्छ । त्यसैले चिया–कफीको मात्रा सन्तुलित राख्दै नियमित स्वास्थ्य जाँच, हड्डीको घनत्व परीक्षण (Bone Density Test) र चिकित्सकको सल्लाह लिनु बुद्धिमानी हुन्छ ।

६. सन्तुलन नै सबैभन्दा उत्तम उपाय

विशेषज्ञहरूका अनुसार चिया र कफीमध्ये कुनै एक पूर्ण रूपमा छोड्नुपर्ने आवश्यकता छैन । चिया पिउन जारी राख्दै कफीको मात्रा सीमित गर्नु नै सबैभन्दा राम्रो उपाय हो । यसले स्वादको आनन्द पनि दिन्छ र स्वास्थ्यमा पनि सन्तुलन कायम राख्छ ।